Lập kế hoạch tài chính doanh nghiệp là một trong những khâu quan trọng giúp cho việc quản lý và sử dụng nguồn tiền của doanh nghiệp được hiệu quả, đi đúng mục tiêu và định hướng phát triển. Bên cạnh đó, nó còn thể hiện được năng lực của người lãnh đạo và tương lai của công ty sau này.

Trước khi tìm hiểu cách xây dựng kế hoạch quản lý tài chính, chúng ta cần hiểu rõ:

Kế hoạch tài chính là gì?

Kế hoạch tài chính của doanh nghiệp là bản kế hoạch được xây dựng dựa trên các báo cáo về sản xuất, đầu tư và chiến lược kinh doanh. Thông qua đó, giám đốc tài chính có thể đưa ra phương án tài chính phù hợp và mang lại hiệu quả tối ưu cho doanh nghiệp.

Hoạch định tài chính doanh nghiệp được chia theo thời gian bao gồm:

• Kế hoạch tài chính ngắn hạn: Thời gian từ 1 - 3 năm.
• Kế hoạch tài chính trung hạn: Thời gian từ 3 - 5 năm.
• Kế hoạch tài chính dài hạn: Thời gian từ 5 - 10 năm đến trọn đời.

Kế hoạch tài chính của doanh nghiệp bao gồm những gì?

Bất kỳ một tài liệu nào cũng có nội dung chính để người tiếp nhận thông tin biết được mình đang đọc vấn đề gì và có được gì sau khi đọc xong. Lập kế hoạch tài chính cho doanh nghiệp cũng vậy, nó có những nội dung bao gồm:

• Các dự kiến về các kết quả kinh doanh và lợi nhuận theo chính sách phân chia ở điều lệ công ty.
• Dự kiến về nhu cầu tài chính ở từng giai đoạn thông qua bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.
• Dự kiến về kế hoạch lưu chuyển tiền tệ, huy động vốn và sử dụng nguồn vốn của doanh nghiệp.
• Dự kiến các giải pháp cho các rủi ro và có phương pháp tổ chức, điều chỉnh và đảm bảo được nguồn lực tài chính sử dụng một cách hiệu quả nhất.

Vai trò của kế hoạch tài chính doanh nghiệp

Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sự thất bại của một doanh nghiệp là thiếu việc lập kế hoạch tài chính. Sau đây là một số số vai trò của kế hoạch tài chính đối với doanh nghiệp, cụ thể:

• Xác định được tính khả thi trong hoạt động kinh doanh.
• Phân tích được sự khác nhau giữa kỳ vọng và thực tế.
• Lập kế hoạch tài chính doanh nghiệp thu hút đầu tư, tài trợ.
• Kiểm soát chặt chẽ những khoản chi tiêu.
• Có tầm nhìn dài hạn.
• Giúp bạn phát hiện xu hướng.
• Xác định một số khoản ưu tiên.
• Giúp đo lường tiến độ hoạt động kinh doanh hiệu quả.

Hướng dẫn các bước xây dựng kế hoạch tài chính doanh nghiệp

Xây dựng kế hoạch tài chính doanh nghiệp là một việc làm thiết yếu và được thực hiện định kỳ. Mục tiêu của kế hoạch tài chính là giúp doanh nghiệp có thể chủ động kiểm soát dòng tiền; tối ưu hóa mọi chi tiêu; kiểm soát mọi khoản đầu tư sinh lời. Kế hoạch tài chính doanh nghiệp sẽ được xây dựng theo trình tự các bước sau đây:

Bước 1: Nghiên cứu thị trường kinh doanh

Nắm rõ thông tin thị trường để hoạch định tài chính doanh nghiệp

Thực hiện công việc nghiên cứu xu hướng thị trường là một bước không thể thiếu khi tiến hành lập kế hoạch quản lý tài chính doanh nghiệp. Công việc này giúp doanh nghiệp thu thập đầy đủ các thông tin quan trọng, bao gồm: Số liệu kinh doanh của doanh nghiệp; và sự phản hồi của thị trường kinh doanh. Các nhà quản lý doanh nghiệp càng có tầm nhìn rộng và thiệt thực, thì càng thiết lập một mẫu kế hoạch tài chính doanh nghiệp hiệu quả.

Đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp

Đánh giá tình hình tài chính trong nội bộ doanh nghiệp giúp nhà quản lý có các nhìn tổng thể, chính xác; đánh giá mức độ tài chính hiện tại của doanh nghiệp trên nhiều phương diện. Trước khi bắt đầu một kế hoạch quản lý tài chính mới, doanh nghiệp phải thống kê, đánh giá lại tất cả các kế hoạch “cũ” của doanh nghiệp; giúp các nhà quản lý đề xuất phương án cần thiết để phát triển tài chính doanh nghiệp trong tương lai.

Bước 2: Xác định, dự đoán nhu cầu tài chính của doanh nghiệp

Trong doanh nghiệp thì vấn đề quan trọng nhất vẫn là “vốn” hay nói cách khác là “tiền”; đó là một loại tài sản có tính linh động và hữu ích nhất. Nếu như nguồn tình mặt của doanh nghiệp bị sụt giảm nhanh chóng; việc này đồng nghĩa với tính chủ động kiểm soát tài chính của doanh nghiệp đang gặp vấn đề lớn. Doanh nghiệp cần sử dụng tiền mặt trong các hoạt động đầu tư; thanh toán hàng hóa; mở rộng quy mô kinh doanh. Những hoạt động này nếu bị dừng lại thì khả năng phát triển của doanh nghiệp sẽ không còn. 

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là doanh nghiệp cần cân bằng giữa mở rộng kinh doanh, đầu tư sinh lời với nguồn vốn của doanh nghiệp đang có; có nghĩa là doanh nghiệp phải xác định mục tiêu của mình muốn hướng đến; đầu tư vào dự án nào để sinh lời ngắn hạn hay dài hạn; nói cách khác đó là xác định nhu cầu tài chính của doanh nghiệp.

Có rất nhiều phương án để doanh nghiệp xác định nhu cầu tài chính, bao gồm: Tính toán tỷ lệ phần trăm trên doanh thu giúp doanh nghiệp dễ dàng dự đoán như cầu tài chính; lập bảng cân đối kế toán (phương án này được rất nhiều doanh nghiệp lựa chọn); Dự báo vòng quay của nguồn vốn,…. Xác định mục tiêu, nhu cầu tài chính rõ ràng; giúp cho các nhà quản lý lên ý tưởng phù hợp cho kế hoạch tài chính doanh nghiệp.

Bước 3: Thu thập thông tin doanh nghiệp để lập kế hoạch quản lý tài chính phù hợp

Muốn lập một bản kế hoạch quản lý tài chính có thể triển khai trong thực tế; thì không thể bỏ qua bước thu thập dữ liệu nền tảng của doanh nghiệp. Những thông tin hữu ích này sẽ là “kim chỉ nam” giúp các nhà quản lý định hướng một chiếc lược xác thực nhất.

Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp qua từng giai đoạn

Báo cáo tài chính doanh nghiệp là một bản báo cáo tổng quát các kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong từng giai đoạn cụ thể. Bảng báo cáo này sẽ là một công cụ hữu ích trong định hướng quản trị kinh doanh; vì mọi nhà quản lý muốn lập kế hoạch tài chính tối ưu nhất phải nắm rõ tình hình thực tế trong doanh nghiệp.

Thông tin dự báo dòng tiền thu - chi

Dự báo dòng tiền này sẽ giúp các nhà quản lý theo dõi các khoản dự kiến sẽ chi hoặc thu. Dựa vào đó có thể lập bảng kế hoạch cân đối dòng tiền thu – chi phù hợp; tránh rủi ro bội chi mà các doanh nghiệp trong kinh doanh thường mắc phải. Điều này giúp cân bằng vốn nội tại doanh nghiệp; lập nguồn tiền dự trù trong tương lai.

Bảng cân đối kế toán thể hiện sự biến động qua từng thời kỳ

Bảng cân đối kế toán sẽ phản ánh được giá trị của toàn bộ tài sản doanh nghiệp hiện có của doanh nghiệp. Đây được xem là một dữ liệu quan trọng; nó có thể giúp các nhà quản lý nhìn toàn cảnh nguồn lực tài chính ở một chu kỳ cụ thể. Nguồn gốc hình thành nên tài sản được gọi là nguồn vốn; nguồn vốn được cấu tạo từ 2 loại là vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Bảng cân đối này sẽ hiển thị rõ chủ sở hữu doanh nghiệp có đang bị phụ thuộc quá nhiều vào nguồn vốn nợ phải trả; từ đó các nhà quản trị sẽ lên kế hoạch nên thanh lý; thu mua doanh nghiệp; hay luân chuyển,… để phù hợp với kế hoạch quản lý tài chính.

Bước 4: Phát triển kế hoạch quản lý tài chính

Dựa vào các thông tin, dữ liệu đã thu thập ở trên; nhà quản lý doanh nghiệp cùng đội ngũ sáng lập kế hoạch bắt đầu phác thảo những bước đi cho kế hoạch quản lý tài chính. Nhà sáng tạo kế hoạch buộc phải phân tích những ưu điểm và nhược điểm từ những kế hoạch trước; rút kinh nghiệm và đề ra một kế hoạch tối ưu, có lợi và thực thi nhất. Sau khi đã lập bảng kế hoạch, nhà sáng tạo phải chú thích rõ ưu và nhược điểm của bảng kế hoạch; những lưu ý về nghĩa vụ nộp thuế nhà nước; hệ thống tài chính với nguồn tiền được phép thu – chi; xem xét vấn đề nhân lực doanh nghiệp,…

Bước 5: Triển khai thực hiện kế hoạch quản lý tài chính

Triển khai kế hoạch tài chính

Cần một thời gian khá dài để doanh nghiệp có thể triển khai kế hoạch quản lý tài chính. Có những kế hoạch phải mất hơn nửa năm để triển khai; tiếp đến sẽ là quá trình doanh nghiệp thu nhận kết quả của kế hoạch, tiến hành ngay việc chỉnh sửa, bổ sung để phù hợp với thực tiễn. Sẽ có nhiều vấn đề sẽ xảy ra trong giai đoạn này; bởi dù ít hay nhiều thì bản kế hoạch quản lý tài chính mới sẽ thúc đẩy việc kinh doanh của doanh nghiệp; nhưng cũng sẽ có những rủi ro xảy ra. Tuy nhiên, doanh nghiệp phải chấp nhận rủi ro nhất thời để thay đổi toàn bị cục diện; dù là phát triển hay chỉ là tồn tại.

Bước 6: Giám sát kế hoạch quản lý tài chính

Trong quá trình kế hoạch quản lý tài chính được thực thi trên thực tế; các nhà quản lý phải theo dõi sát sao từng bước “chuyển mình” của bản kế hoạch; nhằm kịp thời bổ sung, sửa chữa; điều chỉnh tránh xảy ra sơ suất. Điều này giúp doanh nghiệp nhanh chóng ra một phương án phòng ngừa rủi ro. Bên cạnh đó doanh nghiệp cần phải lập kế hoạch dự phòng và lập nguồn vốn dự trù. Ngoài ra, các nhà quản lý phải luôn theo dõi thị trường kinh doanh; bởi chỉ có nắm bắt thị trường nhanh nhạy thì mới có thể thay đổi kịp thời kế hoạch tài chính; đây là một “chìa khóa vàng” đem đến sự thành công cho doanh nghiệp.